O verán ‘horribilis’ de Aucalsa, a irmá xemelga asturiana da concesionaria da AP-9

O pasado xoves a Comisión Europea lanzou un ultimato ao Goberno para enmendar as irregularidades polas que foi prorrogada a AP-9 ao considerar que vulneraron as regras comunitarias en materia de contratación pública e concesión de autoestradas. Na petición do órgano executivo da UE, pedíase facer o propio coa prórroga da AP-66, a autoestrada que conecta Asturias con León, que nas últimas semanas está no punto de mira dos usuarios polas longas retencións.

Xestionada por Aucalsa, a “Audasa asturiana”, a AP-66 está inmersa nas obras para reparar os danos ocasionados por o desprendemento dun argayo o pasado novembro, que invadiu a calzada en ambos sentidos da única vía de alta capacidade que une o Principado de Asturias coa meseta.

Estas obras coinciden cos traballos de conservación que se adoitan executar a principios do verán e que nestes días afectan aos túneles de Entrerregueras I, Pando I, Vegaviesga e Oblanca II, que recortaron a circulación a un só carril por sentido.

O resultado deste solapamento de obras dexo claro os usuarios da autoestrada que atravesa o val do Huerna e que informan de retencións de case catro quilómetros, segundo recollen medios locais. Algúns dos afectados, como adianta o xornal El Comercio, mencionan atascos de “case unha hora para avanzar un quilómetro”.

Ás queixas súmanse o prezo do peaxe. E é que o do Huerna, cos seus 15,60 euros, está entre os máis caros da península. O secretario xeral e portavoz parlamentario de Foro Asturias, Adrián Pumares, cualificou a semana pasada a situación como un “sinsentido” que penaliza aos que pagan dito peaxe “atrapados en atascos interminables, con vehículos recalientes e desesperación xeneralizada”.

A irmá de Audasa

Autopista Concesionaria Astur-Leonesa, propiedade do Grupo Itínere, é a homóloga en Asturias a Audasa galega. A compañía, que xestiona os 78 quilómetros da AP-66, é a segunda que máis ingresos achega ao grupo, só por detrás da AP-9.

En concreto, pechou o 2024 cunha facturación de 47,82 millóns, unha cifra moi próxima aos 47,02 alcanzados o ano anterior. En canto aos beneficios, alcanzou os 1.621 millóns, triplicando os beneficios conseguidos no ano anterior cando pechou o exercicio con uns ingresos de 531 millóns.

Segundo recolle a memoria que acompaña ás contas anuais do grupo, o desprendemento de terra e rochas do pasado novembro obrigou a “implementar con éxito un plan para recuperar no menor tempo posible o nivel de actividade, que posibilitou a reapertura ao tráfico só 18 días despois con un desvío provisional en ambos sentidos, habilitando un carril de baixada cara a Asturias e dous de subida cara a León, separados por unha barreira ríxida de formigón e protexidos pola instalación dunha barreira dinámica de gran altura para protexer aos vehículos ante posibles novos desprendimentos”.

Unha vez finalizado o desvío e a barreira de protección elaborouse o “Proxecto de Estabilización”, cuxo custo estímase en case 9,86 millóns de euros.

A batalla pola prórroga

Do mesmo xeito que ocorre coa autoestrada, a concesión da prórroga sobre a AP-66 tamén está no punto de mira da Comisión Europea. No ano 2000 o Consello de Ministros do Executivo de José María Aznar deu luz verde ás prórrogas das concesións de ambas autoestradas para despois vender ambas concesionarias. No caso da AP-66 estaba previsto que expirase en 2021 pero ampliouse ata 2050; no da AP-9 a data para que os usuarios deixasen de pagar era 2023 e a concesión ampliouse 25 anos

Entende a Comisión Europea que a decisión do Goberno español vulnerou as directrices europeas en vigor e ao aprobar as concesións, «sen convocar procedementos de licitación previos nin publicar un aviso» no Diario Oficial da UE.

Na súa memoria anual, a compañía sostén que «nun asunto similar iniciado pola Comisión Europea contra a República Federal de Alemaña», as conclusións presentadas polo Avogado Xeneral do Tribunal Europeo de Xustiza con data de 17 de outubro de 2024, «deberían reforzar a posición do Reino de España fronte ao procedemento de infracción».