Galicia ascende á novena rexión láctea de Europa con menos granxas, pero máis eficientes.

O lácteo galego continúa a súa transformación. Profundiza no seu proceso de concentración e aumenta rendibilidades, o que fixo que ascendera no ranking á novena rexión europea de maior produción de Europa, tras superar á alemá Schleswig-Holstein.

Así se desprende do ‘Informe do sector lácteo 2025’ que acaba de publicar a Fundación Juana de Vega, que recolle Europa Press, na mesma semana na que se coñeceron os últimos datos do Ministerio de Agricultura –de outubro de 2025– nos que se constata que as granxas con entregas de leite en Galicia baixan por primeira vez das 5.000 desde que hai rexistros.

Menos granxas, máis grandes

Desa forma, a Fundación Juana de Vega apunta ás “boas perspectivas” para o sector galego nun contexto de perda de explotacións debido á concentración da produción. Sinala que entre 2019 e 2023 o número de granxas galegas con entregas superiores ás 1.000 toneladas anuais duplicouse, ao pasar do 7% ao 14% do total, o que supón máis da metade do leite que se produce na comunidade.

No mesmo período, “o 32% das explotacións máis grandes (aquelas con entregas superiores ás 500 toneladas anuais) xeran xa o 76% da produción total”, mentres só supoñían o 20% en 2019.

“A redución do número de explotacións non se traduce necesariamente nunha perda de capacidade produtiva, xa que vai acompañada dun proceso de incremento do tamaño medio e de mellora da eficiencia”, reflexiona esta entidade.

Con base en múltiples fontes estatísticas oficiais dispoñibles, tanto autonómicas como estatais e europeas, a Fundación Juana de Vega conclúe que o lácteo galego “combina dimensión, base territorial e estabilidade produtiva”, polo que se “sitúa como unha referencia no ámbito da produción, tanto no contexto estatal como o europeo”.

Un 20% máis de produción nunha década

As estimacións da fundación sitúan o peso da cadea galega de produción no 1,60% do Produto Interior Bruto Galego (PIB) –o 1,30% correspondente coa actividade agraria e o 0,30% coa industria transformadora–.

Aínda que o peche de granxas lácteas é continuo, o sector abrangue unhas 200.000 hectáreas de superficie agraria útil, cuestión que destaca para a prevención de incendios forestais.

E é que a produción galega alcanzou arredor de 3,1 millóns de toneladas en 2024, é dicir, un incremento do 20,9% respecto a 2013, equivalente a case 600.000 toneladas adicionais. En concreto, desde o final das cotas lácteas, en 2015, elevouse un 20% (520.000 hectáreas), máis do dobre que o 9% de avance a nivel estatal.

Primeira comunidade leiteira de España

A principal comunidade leiteira conta co 42% da produción de España, con máis de 3 millóns de toneladas en 2024. Este volume supera amplamente ás catro autonomías seguintes de forma conxunta (Castela e León, Cataluña, Andalucía e Asturias).

“Noutras palabras, desde o fin das cotas lácteas, nove de cada dez litros adicionais producidos no Estado teñen a súa orixe nas ganderías galegas, o que confirma o papel determinante da comunidade como motor da produción nacional”, sinala este estudo. Indica causas como unha estrutura profesionalizada e mellor adaptación de cambios de mercado.

De feito, apunta a que no que vai de 2025 Galicia convértese na única das grandes comunidades produtoras con lixeiro ascenso produtivo.

“Galicia consólidase como unha das rexións leiteiras máis eficientes e competitivas de Europa”, resume o informe.

Falta de relevo

Con todo, este estudo tamén identifica os problemas do sector, entre o que apunta á “dificultade crecente” para dispor de man de obra cualificada e os problemas para acceder a base territorial adicional coa que ampliar as granxas existentes.

Outro punto sobre o que chama a atención é acerca do “peche progresivo de explotacións ben dimensionadas sen relevo xeracional”, o que “provoca a perda dunha parte da produción que non é compensada polo aumento do resto das ganderías activas”.

“Estes factores marcan unha nova etapa na estrutura produtiva galega, caracterizada por unha maior concentración da produción nas explotacións que permanecen activas, pero tamén por unha menor capacidade global de expansión, a pesar do bo comportamento dos indicadores económicos sectoriais”, expón.

Prezos estables

Tras un “excepcional” repunte de prezos de 2022, por unha combinación de aumento de custos pola guerra de Ucraína e unha produción en máximos históricos, desde entón o mercado “entrou nunha fase de axuste moderado e posterior estabilidade” que prosigue en 2025.

Durante o ano 2024, o prezo medio pagado en Galicia reduciuse un 11% (un 10% en España), ao tempo que os prezos en lineais continuaron practicamente sen cambios. Pero no que vai de 2025 os prezos mostran “unha lixeira recuperación”.

Os datos de Agricultura de outubro de 2025 arroxan o prezo do leite que se paga a produtores en Galicia segue á alza e alcanza os 52,4 céntimos por litro. Con todo, permanece por debaixo da media española (53,5 céntimos).

Marxe de vendas

A Fundación Juana de Vega analiza a nove das principais empresas do sector, as cales tiveron unha facturación conxunta de 2.760 millóns en 2024, cun ebitda de 134 millóns e un beneficio neto agregado de 77 millóns.

O marxe sobre vendas “experimentou unha mellora moi significativa”, pois pasou dun 2,1% en 2023 a un 3,5% en 2024.

Observa “boas perspectivas” en 2025 nun escenario de custos moderadamente á alza –en enerxía e man de obra–, pero compensados pola “fortaleza” de prezos, o que arroxa un equilibrio económico.

E todo a pesar de que o consumo doméstico de leite líquido en España non deixa de desplomarse. Supoñían 95 litros por persoa ao ano en 2000, unha cifra que se reduciu un 35% en 2024, con só 61,5 litros.