Pontevedra, líder galego en desenvolvemento sostible, con problemas en eficiencia enerxética

O Atlas Urbano da Sostibilidade en Galicia coroa a Pontevedra coa mellor valoración nos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS), unha cidade que non é nin a máis poboada nin a de maior puxanza económica, pero cuxo modelo urbano acumulou recoñecementos internacionais. Con 56,55 puntos, o estudo promovido por Economía Dixital Galicia e coordinado polo sociólogo Xosé Gabriel Vázquez outorga o primeiro posto á cidade do Lérez entre as urbes galegas no seu diagnóstico do cumprimento dos ODS. A pesar diso, como sucede en todos os municipios analizados, Pontevedra tamén mostra fortalezas e debilidades que corroboran a visión heteroxénea e complementaria que ofrece o documento sobre a Galicia urbana.

Destaca en canto á calidade da auga, aspecto no que obtén a máxima valoración; tamén no desenvolvemento de proxectos de cooperación, en acción polo clima ou en reciclaxe de papel e cartón. «Segundo os esquemas mentais e colectivos precedentes, ese recoñecemento á cidade pontevedresa pareceríanos algo pintoresco, máis ben bucólico. Pero os ODS non enganan e aí está, de primeira tamén en Galicia. Destacando especialmente en áreas como a calidade da auga, a acción climática e a protección dos ecosistemas terrestres. Un mérito e un logro que estes indicadores recolleron e que supoñen unha clara e unha boa lección do camiño para seguir, do que se pode e debe facer nas nosas cidades, para que se desenvolvan conveniente e sosteniblemente», sinala Xosé Gabriel Vázquez no artigo que asina no Atlas.

Ao mesmo tempo, ten unha importante marxe de mellora en apartados como a enerxía, a brecha salarial de xénero ou a transparencia municipal.

Luces e sombras nos indicadores económicos

Pontevedra rexistra unha taxa de risco de pobreza inferior á maioría das cidades, o que dá conta dun nivel de vida relativamente máis alto en comparación coas demais urbes galegas. Con todo, hai algúns datos que convidan á preocupación, como a proporción de persoas con ingresos inferiores ao limiar de 5.000 euros anuais (ata o 5,70% da poboación en 2021, segundo o INE). Isto coincide, ademais, cun orzamento destinado a servizos sociais baixo, a menor porcentaxe da Galicia urbana.

O desemprego, situado no 12,28%, tamén apunta á necesidade de mellorar o acceso laboral, especialmente entre os mozos, aínda que non é a porcentaxe máis alta entre as cidades galegas.

No que respecta a a renda media dispoñible, Pontevedra colócase nun punto intermedio (23.165 euros per cápita anuais) en comparación co resto das cidades galegas (23.269 euros). Ademais, está entre as mellores en canto á presenza de empresas industriais no seu territorio.

As fortalezas

A cidade líder no cumprimento dos ODS destaca pola calidade da auga, aspecto no que obtén a puntuación máximo xunto a Ourense e A Coruña. Iso si, o custo do abastecemento doméstico é lixeiramente superior á media, situándose en 0,65 euros/m³, fronte aos
0,60 euros/m³ das sete urbes. O prezo do saneamento doméstico de auga atópase en 0,78 euros/m³, tamén por encima da media.

Pontevedra ten a taxa de reciclaxe de papel e cartón máis elevada entre as analizadas e tamén despunta pola baixa taxa de emisións de CO2 (tan só 3,91 toneladas por ano e habitante). Posúe a porcentaxe máis elevada de zonas naturais, cun 62,44% de superficie, e destina ademais un forte investimento contra a contaminación, 8,12 euros per cápita en 2023, situándose como a segunda máis elevada. Esta combinación de zonas naturais e alta investimento converte á cidade do Lérez nun referente na protección dos ecosistemas terrestres.

Pontevedra mostra unha participación modesta en proxectos de cooperación e desenvolvo pero que, en cambio, lidera entre as demais cidades; o
que indica certo compromiso coa colaboración e a procura de solucións conxuntas para os desafíos do desenvolvemento sostible, segundo recalca o estudo. A urbe ten a menor taxa de dependencia entre as sete analizadas.

Problemas en enerxía e acceso á vivenda

A pesar da súa posición de liderado, a capital pontevedresa tamén presenta debilidades, por exemplo, á hora de conseguir unha enerxía alcanzable, segura, sostible e moderna. O gasto en iluminación pública (52,74 euros por habitante) está por encima da media das cidades galegas (47,79 euros), «o cal apunta unha posible marxe de mellora na eficiencia enerxética da iluminación da cidade», apunta o Atlas de Economía Dixital Galicia. O gasto en electricidade sobre a renda é de 3,75%, en consonancia co conxunto de cidades analizadas.

No que se refire ao uso de fontes limpas, mostra unha cifra significativamente por baixo da media, con 753 megawatts de potencia
eléctrica instalada nas centrais operativas a nivel provincial de tecnoloxías renovables, ata tres veces menos do que hai noutras provincias.

En termos de acceso á vivenda, os habitantes de Pontevedra incorren nun gasto respecto a a renda obtida superior á media galega urbana (23% fronte a 21%).

Outro dos puntos nos que a cidade do Lérez non sae especialmente ben parada é na desigualdade de xénero entre asalariados, xa que lidera a clasificación da diferenza salarial entre homes e mulleres no mapa das urbes galegas. Curiosamente, a fenda de xénero na taxa de desemprego indica que hai máis homes desempregados que mulleres, unha situación que contrasta coa maioría das cidades galegas, segundo os datos recollidos polo Atlas, cuxa segunda edición contou coa colaboración das deputacións da Coruña e Lugo, así como de Sogama, Reganosa, Iberdrola e Espina (Grupo Valtalia).