Alcoa Inespal recibiu 210 millóns en subvencións desde 2022, cunha fábrica parada e outra a medio gas.
A matriz das fábricas de aluminio e alúmina de San Cibrao cifra en case 50 millóns as subvencións públicas "ambientais" recibidas en 2022, 84 millóns en 2023 e 76 millóns en 2024, pola asignación gratuíta de dereitos de emisión e compensacións de CO2, aínda que as perdas no mesmo período superaron os mil millóns.
Vista de la fábrica de Alcoa en Cervo, Lugo. EFE/ Eliseo Trigo
Comentarios
Alcoa Inespal, a sociedade matriz das dúas fábricas da multinacional de Pittsburgh en Galicia, a de aluminio e a de alúmina, pechou o exercicio 2024 declarando unhas perdas consolidadas de algo máis de 152 millóns de euros, reducindo a un terzo os números vermellos que se anotou o exercicio anterior e que cifra en preto de 430 millóns. Pero, ademais, e atendendo á documentación contida dentro da súa última memoria de información non financeira, indica que “as subvencións públicas recibidas no ano 2024, relacionadas con conceptos ambientais, ascenden a 49,5 millóns de euros”. Por este concepto, desde o exercicio 2022, aínda que comezou a súa parada de produción de aluminio e viuse obrigada a reducir a de alúmina polos altos prezos do gas, sumaría 210 millóns de euros.
A compañía especifica no informe consultado por Economía Digital Galicia que as subvencións públicas que declara relacionadas con conceptos ambientais inclúen tanto “a asignación gratuíta de dereitos de emisión como as axudas para a compensación dos custos de emisións indirectas de gases de efecto invernadoiro”.
Axudas directas e indirectas
É necesario ter en conta que “as axudas por asignación gratuíta de dereitos de emisión” non son en si mesmas axudas monetarias directas, aínda que Alcoa as computa na súa memoria de información non financeira. Os Estados, en lugar de subastar os dereitos de emisión, distribúen de forma gratuíta entre determinadas instalacións para evitar a chamada fuga de carbono e que as empresas instaladas en solo comunitario se trasladen a outros países con normativas ambientais máis relaxadas.
As subvencións que si se traducen en inxeccións monetarias son as que teñen que ver coa compensación dos custos de emisións indirectas de gases de efecto invernadoiro coas que o Estado alivia a factura das grandes empresas electrointensivas. Durante anos, a factoría de San Cibrao captou cuantiosas axudas por este concepto, pero nos últimos exercicios, a pesar de resultar adxudicataria, non puido cobralas pola súa condición de empresa en crise, debido á súa mala situación financeira. Unha consideración que, segundo os criterios establecidos pola propia Comisión Europea, vetaba o seu acceso a axudas públicas como estas compensacións de custos indirectos de CO2 ou mesmo as axudas ligadas a fondos europeos de reconstrución, os Pertes.
Alcoa xa non é unha “empresa en crise”
A principios deste ano, e despois de equilibrar o seu balance, a conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, indicou que o complexo de San Cibrao podería “deixar de ter a condición de empresa en crise“, fito moi importante para “que poida solicitar axudas para electrointensiva e abrir todo un campo de vías de financiamento e apoios públicos”.
A este respecto, precisamente, este mesmo setembro, o PP de Lugo formulou unha pregunta ao Goberno desde o Senado, interesándose sobre se a factoría de Alcoa en San Cibrao se atopa xa dentro dos beneficiarios das axudas de compensación por custos das emisións indirectas de CO2. O ministro de Industria, Jordi Hereu, comprometeuse a mobilizar até 600 millóns de euros este 2025 ao amparo deste mecanismo clave para os grandes consumidores electrointensivos.
Compensacións e perdas multimillonarias
Así, como antes se apuntaba, ademais das “subvencións públicas” de 49,5 millóns recibidas en 2024, en 2023 declaraba, de novo na súa memoria de información financeira correspondente a ese ano, unhas subvencions públicas por conceptos ambientais de 83,9 millóns de euros. En 2022 foron, segundo o mesmo documento, 76,6 millóns. En total, eses 210 millóns en tres exercicios nos que, a pesar destas compensacións, sumerxiuse nunha profunda crise.
E é que hai que ter en conta que, durante eses mesmos tres anos, as perdas consolidadas declaradas por Alcoa Inespal, é dicir, as das fábricas de aluminio e alúmina, foron inxentes.
No ano 2024 alcanzaron os 152,1 millóns de euros, mentres que en 2023 ascenderon a 428,7 millóns e en 2022 a 466,9 millóns. En total, en tres anos, máis de mil millóns.
A incógnita das axudas de CO2
A pesar das cantidades que Alcoa Inespal cataloga como subvencións públicas, o cabalo de batalla da compañía -e do resto do sector electrointensivo, por outro lado– sempre estivo nas axudas directas por compensación de CO2. A principios de ano, a multinacional asinou un memorando de entendemento co Goberno, a Xunta e a súa nova socia en San Cibrao, Ignis EQT, na que, entre outras cuestións, o Executivo central comprometíase a aumentar as axudas públicas que recibirá por este concepto.
De momento, a cantidade que percibirá é unha incógnita aínda que, uns meses antes, en 2024, o presidente da multinacional americana, Bill Oplinguer, indicou que as súas necesidades rondaban “aproximadamente os 80 millóns de dólares”, case 77 millóns de euros ao cambio.
A cifra ten a súa explicación. Alcoa considera que parte deses fondos deberían estar no seu poder, xa que a firma tivo que devolver axudas debido ao ERE que finalmente non se levou a cabo en San Cibrao en 2020. En concreto, uns 37 millóns de euros dos fondos percibidos en 2018 e 2019. “En canto aos 80 millóns de dólares de compensación por CO2, realmente, relaciónase co pasado. Non recibimos a nosa compensación polo período 2018 a 2021 cando operamos a fundición, polo que tivemos reclamacións contra o Goberno. Gustaríanos ter acceso a eses 80 millóns de dólares, xa que operamos e pagamos a todos os empregados”, dixo nunha conferencia ante analistas a vicepresidenta e directora financeira do grupo, Molly Beerman.
