A zona tensionada sitúa a A Coruña como a única cidade galega na que o prezo do aluguer echa o freo.

A Coruña foi a primeira cidade galega que optou por implantar a Zona Residencial Tensionada (ZRT), ferramenta prevista na nova lei de vivenda que permite ampliar o abano de regulacións que as distintas administracións poden aplicar para facer fronte á tendencia alcista do mercado. Tras a petición da cidade herculina chegou a de Santiago, que foi desestimada pola Xunta, aínda que o Concello traballa nunha nova solicitude.

A medida entrou en vigor en A Coruña o pasado 30 de xullo, despois de que a alcaldesa Inés Rey solicitase a súa posta en marcha ao Goberno central. Segundo os datos publicados polo Observatorio de Vivenda de Galicia, (órgano dependente da Xunta) A Coruña pasou dun aluguer medio de 735,20 euros en agosto a 731,60 en novembro, 3,6 euros menos. Aínda que poida parecer un descenso mínimo, desde o Concello subliñan o seu carácter “significativo”, especialmente se se analiza o comportamento no resto das cidades da comunidade, nas que se experimentou un crecemento, máis ou menos pronunciado.

O maior contraste atópase con Vigo, a cidade máis poboada de Galicia, con 293.000 habitantes, moi preto dos 250.000 de A Coruña. Entre agosto e novembro o aluguer medio da cidade olívica rexistrou un aumento de 13,3 euros, un 2%. O incremento máis pronunciado neste período anotouse en Ourense, con 18,1 euros (+3,2 %), seguida de Santiago, con 16,8 euros (+2,6 %) Lugo, con 8,9 euros (+1,6 %), Pontevedra, con 3,8 euros (+0,06 %) e Ferrol, con 2,4 euros (+0,05 %).

Desde o Concello destacan que, aínda que é difícil extraer conclusións definitivas polo pouco tempo transcorrido desde a declaración, si que parece evidente que a zona tensionada “tivo un efecto tanxible e case inmediato” no mercado do aluguer coruñés, mentres que o resto das urbes galegas profundizaban na crise.

A loita do Concello para facer fronte á escalada no prezo da vivenda non é nova. Desde hai anos a rexidora vén advertindo das posibles consecuencias nefastas que provocaría a inacción institucional para o cidadán de a pé, tendo en conta que, cada vez máis, os mercados servíanse da especulación inmobiliaria como nova vía para maximizar beneficios. O que é, en realidade, un dereito constitucional, estaba a converterse nun ben de consumo suxeito exclusivamente á lei da oferta e a demanda.

A resposta tradicional a este problema foi, historicamente, reforzar o parque de vivenda social. Só en A Coruña constan máis de 3.000 persoas inscritas como demandantes deste tipo de vivenda A alcaldesa sinalou en numerosas ocasións que a Xunta de Galicia “apenas destinou recursos a estes proxectos nos últimos anos”.

É por iso que, ante esta falta de actuación, a alcaldesa apelou ao Executivo nacional para poñer en marcha a única medida ao alcance dos concellos, que permitiu, polo menos, frear o encarecemento dos prezos.

O Concello coruñés pon en valor que, a pesar das críticas dos detractores, a declaración de zona tensionada conseguiu frear en tan só catro meses a febre inflacionaria e fixoo na recta final do ano. “A poboación onde os alugueres son (aínda a día de hoxe) máis caros, revelouse como a que mellor está a saber lidiar coa problemática, ao ser a única na que non só non aumentou o prezo medio, senón que rexistrou un leve descenso”.

Efectos da Zona Residencial Tensionada na oferta

A posible contracción da oferta de vivendas ante o endurecemento das regulacións era o principal argumento contra a ZRT. Con todo, isto non se produciu, polo menos non en termos significativos. Aínda que a media de alugueres mensuais foi lixeiramente máis baixa nos catro meses de zona tensionada que nos sete anteriores, esta tendencia observouse en absolutamente todas as principais cidades, tamén nas que non optaron por implantar a medida.

En concreto, en Pontevedra houbo un descenso da oferta máis abultado que en A Coruña, por exemplo. Ademais, en A Coruña a variación é mínima. Segundo os datos do Observatorio de Vivienda de Galicia, facilitados pola Xunta, entre xaneiro e xullo, sen zona tensionada, formalizáronse, de media 472,57 fianzas ao mes. Entre agosto e novembro, rexistráronse 466,25. Dúas cifras moi similares.

Neses catro meses de aplicación da medida, A Coruña posicionouse como a urbe con mellor media de fianzas mensuais de Galicia. Vigo, con case 50.000 habitantes por riba, quedou nas 435,75. Continúan a lista Santiago, con 300,75; Ourense, con 207,5; Lugo, con 179,25; Pontevedra, con 103,25 e, por último, Ferrol, con 96. Esta tendencia mantívose no mes de novembro. En A Coruña, con un censo substancialmente menor, materializáronse máis alugueres (381) que en Vigo (368).

“Desde o Concello fixemos todo o que está na nosa man, porque non podiamos quedarnos cos brazos cruzados e non facer nada mentres os nosos veciños sofren pola especulación e a privación dun dereito básico como é a vivenda. Pero a zona tensionada non é unha fórmula máxica. É tan só unha medida de contención que aplicamos para paliar a problemática mentres as institucións que si teñen capacidade de actuar a nivel estrutural decídense a aplicar medidas valentes. O problema é que isto, en Galicia, non está a suceder. A Xunta non para de anunciar os novos pisos que chegarán, nun futuro indeterminado, pero á hora da verdade desatenden a súa obriga como Goberno, que é tratar de mellorar a vida dos cidadáns”, apuntou a alcaldesa.

Rey incidiu na crítica á política de vivenda (ou falta dela) debuxada pola Xunta nos últimos anos. “Se a súa visión da vivenda é que é un ben de mercado, de especulación, polo menos que o digan claramente. Que non disimulen con discursos afectados e baleiros para logo, á hora da verdade, deixar aos galegos sos. Un piso non é un activo financeiro. Non é un elemento para especular e facer caixa. Esta é a posición do Concello de A Coruña, que parece que non é compartida polo Goberno autonómico, porque a día de hoxe aínda non deseñaron claramente o marco sancionador que nos permita aplicar totalmente a zona tensionada e multar ao que se salte a lei. En Cataluña e País Vasco isto foi xa definido claramente polos seus executivos. Aquí non se fixo nada. Sen a redacción do tramo autonómico da lexislación temos as mans atadas nos concellos”.

Neste sentido, a rexidora reclamou, polo menos, a construción de urxencia de uns 3.000 pisos que axuden a aliviar a demanda de vivenda social existente. “Non debería ser polémico, nin sequera algo político, afirmar que é unha vergoña que un cidadán que cobra 1.300 euros teña que elixir entre compartir piso ou pagar 800 euros de aluguer. Así non se pode vivir. Se a Xunta cre que o libre mercado está por riba dos dereitos constitucionais, polo menos que teñan a decencia de dar a cara e dicilo en voz alta. Para nós, as persoas estarán sempre por riba do mercado”.