As claves do negocio do eucalipto galego: Altri, un gran actor mesmo sen fábrica de fibra téxtil

As voces críticas co proxecto de fibras téxtiles de Altri en Palas de Rei sempre defenderon que a instalación da factoría repercutiría na “eucaliptización” de Galicia, ao necesitar 1,2 millóns de metros cúbicos anuais de madeira e ao contar xa a comunidade con outros grandes consumidores empresariais, caso de Ence, pero tamén de outras compañías como Navigator, Torraspapel ou Iberpapel. A afirmación de que non había capacidade para tanta demanda sempre foi negada pola Xunta e pola empresa. Agora, o Goberno autonómico acaba de ampliar ata 2030, aínda que con excepcións, a moratoria sobre as novas plantacións. Faino nun momento no que a planta lucense está máis no aire que nunca, ao non ter garantido enganche á rede eléctrica. No sector da madeira gardan a calma: cren que o negocio galego seguirá sendo rendible aínda sen a hipotética planta e lembran que a cotizada de José Soares de Pina manterase como un importante demandante na comunidade. Xa o era antes e, ademais, acaba de adquirir o negocio forestal do dono de Greenalia.

A culminación do proxecto de produción celulósica e fibras téxtiles de Altri en Galicia antóxase moi complicada nestes momentos. A pesar de contar cos plácets ambientais por parte da Xunta, o proxecto Gama quedou á marxe dos Pertes do Goberno central, sen axudas públicas, e, quizais o máis importante, a planificación eléctrica proposta polo Ministerio para a Transición Ecolóxica, co horizonte en 2030, deixa o proxecto sen enganche á rede.

Se, finalmente, a fábrica de Palas de Rei non se leva a cabo, os produtores de eucalipto quedarán sen a gran demanda que prevía Altri. Con todo, fontes do sector consultadas por Economía Dixital Galicia descartan que este feito poida impactar nun negocio con unha ampla demanda.

A incógnita de Altri

Os últimos datos oficiais publicados pola extinta Axencia Galega da Industria Forestal (Xera) son os do exercicio 2023, ano no que se contabilizaron cortas de eucalipto que alcanzaron os 5,63 millóns de metros cúbicos. A fábrica de Altri proxectouse cun consumo anual de 1,2 millóns de metros cúbicos de madeira de eucalipto e a intención da compañía é recorrer a produción certificada e de proximidade.

A entrada desta elevada demanda por parte dunha única empresa podería tensionar a oferta tendo en conta, por exemplo, só o consumo doutro dos grandes actores empresariais da comunidade: Ence. Segundo os datos contidos no seu informe de sostibilidade do ano 2023, a compañía, con destino para a produción de celulosa, consumiu tres millóns de metros cúbicos de madeira entre a factoría de Pontevedra e de Navia, esta última en Asturias. A compañía non desglosa a orixe do eucalipto, pero distintas fontes do sector forestal aseguran que, practicamente, a totalidade do empregado en Lourizán é galego, sendo máis do 80% na comunidade veciña.

Esas mesmas voces, indican que aínda sen a fábrica de Palas de Rei, Altri manterase como un dos grandes demandantes de eucalipto galego ao igual que outras compañías como Navigator e DS Smith.

Compras para o mercado portugués

A promotora da fábrica de Palas xa consumía madeira galega antes de poñer en marcha o seu proxecto. Por exemplo, no último informe de sostibilidade de Celbi, a súa maior planta en Portugal, os administradores da compañía indicaban que o seu abastecemento de madeira realizouse con produto procedente do patrimonio forestal de Altri, do seu mercado nacional (Portugal), de Galicia e de América do Sur.

Á marxe, Altri fixo este ano coas sociedades forestais de Smarttia, o holding inversor de Manuel García, o dono de Greenalia, a compañía coruñesa de enerxía renovable. Un negocio que, segundo puido saber este medio, manterá independentemente do futuro do proxecto Gama.

Tal e como adiantou a pasada semana este medio, o pasado maio, Altri investiu case 16 millóns de euros en facerse coas sociedades Greenalia Forest e Greenalia Logistics. Ambas sociedades céntranse no negocio da xestión da madeira. A primeira e máis grande dedícase a xestionar e comprar a propietarios forestais así como á venda do produto a madeireiras e outras empresas, entre elas, a propia planta de biomasa de Greenalia en Curtis. A segunda ten como actividade o transporte do produto.

A priori, interpretouse que estes negocios serían claves para o abastecemento da factoría de Palas de Rei pero, agora, co proxecto en entredicho, distintas fontes empresariais aseguran que Altri manterá o negocio destas sociedades, non só pola súa rendibilidade actual, senón porque con el tamén poderá abastecer as súas necesidades. Na súa última memoria semestral, a compañía indica que “esta adquisición fortalecerá as fontes actuais de subministro de madeira do grupo para o proceso de produción de fibra celulósica”.

A actual Altri Forestal, antes Greenalia Forest, pechou o exercicio 2023, último do que hai datos dispoñibles no Rexistro Mercantil, cunha cifra de negocio de case 25,2 millóns de euros, sobrepasando os 38 millóns en 2022. O beneficio neto do exercicio quedou en algo máis de 227.000 euros aínda que sobrepasou o millón de euros o ano anterior.

Coa adquisición deste negocio dáse por descontado que, aínda no suposto da fábrica de fibras téxtiles quedase polo camiño, Altri seguirá sendo un actor destacado no ecosistema do eucalipto galego como consumidor.

Navigator

Tamén a súa competidora local, Navigator, consome eucalipto galego. Segundo indica na súa última memoria de sostibilidade, pechou 2024 rexistrando un espazo en Galicia de 1.111 hectáreas forestais, un 5% máis que o ano anterior, na súa maioría con plantación de eucalipto.

Indica a compañía lusa que “o 28% do patrimonio atópase dentro de áreas sensibles, maioritariamente en Reserva da Biosfera, sendo que o 82,2% desta área está dedicada á produción de eucalipto”.

Por contrapoñer, a compañía conta con 109.000 hectáreas de espazos forestais na zona continental de Portugal ademais de case 27.000 hectáreas en Mozambique.

Excepcións da moratoria

Todas estas operacións empresariais ocorren mentres en Galicia, a Xunta decidiu ampliar a moratoria ao eucalipto ata 2030, aínda que incluíndo unha serie de excepcións que si permiten as novas plantacións. Poderase facer para substituír masas degradadas e para substituír piñeiros afectados pola enfermidade da zona marrón.

Por un lado, permitiranse novas plantacións para substituír as existentes degradadas, sempre e cando a parcela inicial se transforme en coníferas ou frondosas e a superficie da nova plantación á que se traslade non supere o 75% do eucalipto que había inicialmente. Esta medida poderá facerse entre diferentes propietarios, o que a conselleira destaca que é unha novidade respecto á lexislación vixente. O outro 25% debe ser obrigatoriamente completado por coníferas ou frondosas.

O segundo dos supostos pasa por ofrecer aos propietarios de piñeiros afectados pola banda marrón substituír ata un máximo do 50% desas plantacións por eucalipto durante un turno de corta. Terase que reforestar o outro 50% restante con calquera especie de coníferas ou frondosas.