O bastón que algúns tiran cando comezan a ver.

¡Ei Tecnófilos! ¿Que está a pasar por aí?

Maquiavelo deixou moitas frases incómodas, desas que non envellecen porque describen ao ser humano con demasiada precisión. A do cego que, cando recupera a vista, tira o bastón que lle axudou durante anos, é unha delas. E non, non vai de oftalmoloxía. Vai de poder, de ingratitude e dunha falta de empatía que no mundo empresarial normalizouse demasiado.

Vamos tentar aprender algo.

Na empresa fálase moito de valores cando non hai risco. Cando o negocio despega, cando o Excel sorri e o comité permite discursos de liderado. Pero cando hai que tomar decisións incómodas, aí é onde se ve quen é quen. E aí é onde aparecen dúas figuras que xa comentamos outras veces e que convén non perder de vista: o directivo psicópata e o empresario psicópata.

O primeiro adoita ir ben vestido, fala baixo, mide as palabras e xamais levanta a voz. Non necesita facelo. Non ten empatía, pero tampouco remordementos. As persoas non son persoas, son variables. O segundo é aínda máis perigoso, porque mestura esa mesma ausencia de empatía coa propiedade. “Isto é meu” xustifícao todo. Contratos, esforzos, anos de traballo compartido… Todo queda reducido a unha liña nun balance.

Fai pouco pasoulle a un amigo. Catorce anos e medio xestionando unha concesión de ximnasio nun hotel. Catorce anos e medio levantando un servizo, coidando clientes, adaptándose a modas, a crises, a pandemias e a cambios de dirección. Non era un favor, era un negocio, claro. Pero tamén era unha relación construída con tempo, confianza e traballo serio. Cando o hotel decidiu que xa non lle facía falta, a patada foi seca. Sen miramentos. Sen unha conversa adulta. Sen educación. O bastón xa non era necesario.

E aquí convén deterse. Porque isto non vai de victimismo nin de chorar pola leite derramada. O meu amigo non fracasou. Todo o contrario. Catorce anos e medio nunha concesión din moito máis da súa profesionalidade que da do que decide prescindir del de mala maneira. A patada non define ao que a recibe, define ao que a dá.

O problema é que este comportamento está a normalizarse. Instalouse a idea de que a empatía é unha debilidade e a lealdade un lastre. Que ser educado é perder vantaxe. Que explicar as cousas sobra. E así imos construíndo empresas sen memoria, sen alma e sen futuro.

A min non me gusta facer negocios así. Nunca me gustou. E non é postureo moral nin superioridade ética. É pura experiencia. Vin demasiadas veces como os proxectos rómpense desde dentro cando se perde a lealdade. Porque a lealdade non é romanticismo: é eficiencia a longo prazo. É xente que dá un pouco máis cando veñen mal dadas. É coñecemento acumulado que non se compra cun fichaxe. É reputación, aínda que a algúns lles moleste esa palabra.

O directivo psicópata adoita pensar que todo é substituíble. E a curto prazo pode ter razón. A medio e longo, case nunca. Porque as persoas que foron tratadas como bastóns tirados non esquecen. O mercado tampouco. E as organizacións que funcionan a base de medo e desprezo acaban rodeadas de mediocridade obediente. Iso vai da MEDIOCRACIA, aínda que a moitos lles incomode escoitalo.

Coñecín empresarios brillantes tecnicamente e miserables humanamente. E coñecín outros que, sen discursos grandilocuentes, coidaban as formas incluso cando había que tomar decisións duras. Curiosamente, estes últimos solían durmir mellor e ter equipos máis estables. Casualidades.

Non se trata de non despedir, de non cambiar provedores ou de non pechar etapas. Trátase de como se fai. De mirar á cara. De explicar. De agradecer o que foi útil durante anos. O bastón non se tira como se fose lixo. Déixase a un lado con respecto. Porque grazas a el chegouse ata alí.

Sen lealdade e sen empatía a min non me interesa a empresa. Intéresame o traballo ben feito, o compromiso e a palabra dada. Intéresame rodearme de xente que entende que o éxito non comeza o día que entran os números, senón moito antes, cando alguén apostou cando non estaba claro. Iso non é sentimentalismo. É memoria. E a memoria, nos negocios, tamén cotiza.

O que non o vexa agora, quizais véxao máis tarde. O problema é que entón xa non terá bastón.

¡Se me tecnoloxizan!