Aranceis, cambios na demanda e normativa medioambiental, os principais desafíos do viño galego

O acceso aos mercados internacionais, condicionado polas políticas arancelarias, os cambios nos hábitos e preferencias de consumo dos usuarios ou a “cada vez máis esixente” normativa medioambiental, son tres dos principais retos que afronta actualmente o sector vitivinícola galego. 

Así o identificaron os expertos que participaron este venres no Foro Rural Terras Gauda en O Rosal, organizado pola Adega Terras Gauda e o Fondo Económico de Galicia, onde tamén se señalou ao cambio climático e como os seus efectos incidem de forma directa no cultivo da videira. 

O Foro Económico de Galicia destacou ao sector vitivinícola galego como un “caso de éxito” no ámbito rural. “Nos últimos 40 anos, desde a entrada de España na Unión Europea, experimentou unha profunda transformación: especializouse en viños de gama media-alta, desenvolveu un sólido tecido industrial e alcanzou unha alta capacidade exportadora”. 

Aínda que o balance polo momento é “claramente positivo”, o presente e o futuro do sector están marcados por importantes retos. O primeiro deles é a dificultade para expandirse a novos mercados internacionais, algo ao que contribúen as políticas arancelarias. A iso hai que sumar a adaptación que tivo que facer o sector para dar resposta aos cambios na demanda tras a pandemia, marcada por un maior interese polos viños de baixa graduación, ou o cumprimento da lexislación medioambiental, que desde o Foro cualifican como “cada vez máis esixente”. 

Primeira edición

Unha trintena de expertos, empresarios, investigadores universitarios, representantes de denominacións de orixe e funcionarios participaron nas cinco sesións desta primeira edición do Foro Rural Terras Gauda na que se abordaron os principais factores que determinan a situación actual e as perspectivas dos viños galegos.

O evento foi inaugurado por Víctor Nogueira, presidente do Foro Económico Galego; Santiago Lago, director do Foro; e Antón Fonseca, CEO do Grupo Terras Gauda. Na súa intervención, Nogueira indicou que o obxectivo do Foro é “xerar un debate de calidade e trasladar conclusións e propostas a toda a sociedade”.

Por outra banda, Santiago Lago afirmou que o viño “é a xoia da coroa do mundo rural, un exemplo de como facer as cousas, pero precisamos reflexionar sobre como asegurar que o sector siga xerando valor”. Antón Fonseca cualificouno como “un luxo poder reunir a tantas mentes pensantes” ao tempo que destacou que o viño en Galicia é “un motor”.

Principais conclusións 

A primeira das sesións centrouse no descenso da produción do viño e a caída do consumo, marcada polos cambios nos hábitos de consumo. Fernando González Laxe –un dos coordinadores do Foro xunto a Edelmiro López e Alfonso Ribas– destacou a gran capacidade exportadora de Galicia como un dos principais elementos positivos. Pola súa banda, Andrés Mazaira subliñou os desafíos que supoñen tamén o pequeno tamaño da maioría das adegas así como a forte competencia nos prezos. 

Sobre a situación e as perspectivas das cinco Denominacións de Orixe (DO) galegas falouse na segunda das mesas nas que se reivindicou o seu papel chave na estructuración e o dinamismo do sector. Ricardo Rivas Barros (AGACAL), Jorge Vila (Academia do Viño de Galicia) e Ramón Huidobro Vega (C.R.D.O. Rías Baixas) analizaron a súa evolución.

Rivas apuntou que «ningún outro sector rural logrou avances tan significativos como o vitivinícola», situando a Galicia no terceiro posto en volume de DO do Estado. Pola súa parte, Huidobro sinalou o labor do Consello Regulador de Rías Baixas, a DO con maior estrutura empresarial de Galicia e con maior peso económico.

A terceira sesión centrouse na xestión do territorio e a prevención do abandono. En unha mesa moderada por Edelmiro López Iglesias (USC) abordouse a problemática do abandono de terras, especialmente relevante na DO Ribeiro. 

Tamén participaron Andrés Rodríguez Gómez (Viña Costeira) e Carlos Díaz Redondo (AGADER), que coincidiron en destacar o papel do viñedo non só na xeración de ingresos, senón tamén na xestión sostible do territorio nas zonas rurais. Así, por exemplo, mencionaron o carácter de cortalumes naturais dos viñedos e a súa eficacia na prevención de incendios. 

Sobre o cambio climático e a sostibilidade ambiental debatouse na cuarta das mesas, moderada por Alfonso Ribas Álvarez (Fundación Juana de Vega), e na que participaron José Ramón Lissarrague (UPM) e Isaac Rodríguez Pereiro (USC). Os expertos lembraron os retos derivados do cambio climático, ademais das novas vías para unha viticultura máis sostible, con menos insumos químicos, maior coidado do solo e un posicionamento diferencial nos mercados.

Por último, analizouse a evolución recente e o potencial do enoturismo como fonte adicional de emprego e ingresos para as adegas e para as rexións vitivinícolas galegas no seu conxunto, nunha sesión moderada por Carla Reyes, na que participaron Lorena Varela (Ruta do Viño Rías Baixas) e Iván Gómez .