Menos burocracia e máis seguridade xurídica

Desde a Confederación de Empresarios de Galicia (CEG) temos subliñado unha idea sinxela pero urxente: as empresas necesitan menos burocracia e máis seguridade xurídica se queremos crear emprego estable, atraer investimento e consolidar a competitividade de Galicia en Europa.

Non se trata dun reclamo corporativo abstracto: é a demanda práctica e diaria de miles de pemes e de empresas industriais e de servizos que sosteñen a nosa economía.

A evidencia confírmao. En 2024 a propia CEOE publicou un informe sobre a produción normativa que reflicte unha intensa actividade lexislativa: 719 normas de ámbito estatal aprobadas nese ano, case dúas normas diarias, o que complica a previsibilidade para as empresas e multiplica os trámites aos que deben enfrontarse os equipos xurídicos e de cumprimento. Para moitas empresas, especialmente as pequenas, esa avalancha normativa supón custos administrativos directos e, sobre todo, incerteza á hora de planificar investimentos.

Recolléronse casos nos que a burocracia vinculada a licenzas e autorizacións pode duplicar ou mesmo triplicar os custos de xestión dun proxecto, especialmente en construción, industria agroalimentaria e servizos. Este exceso normativo tamén repercute en tempos: empresas galegas reportan atrasos de varios meses en procedementos que deberían resolverse en semanas, o que obriga a destinar máis horas de persoal administrativo ou a contratar asesoría xurídica para interpretar cambios lexislativos constantes. Cada nova esixencia formal —formularios, informes, auditorías, revisións— implica un custo acumulado que reduce o marxe operativo, especialmente para as pemes.

A carga burocrática e fiscal xera un custo oculto que limita a investimento: cada modificación normativa eleva a prima de risco empresarial e obriga a pospoñer proxectos, reducindo o crecemento potencial. A nivel agregado, esta situación tradúcese nun entorno onde o cumprimento regulamentario supón miles de horas anuais para sectores con forte dependencia de permisos —enerxía, industria, loxística— e onde o exceso de normativa actúa como unha barreira cuantificable ao crecemento e á competitividade.

En Galicia temos datos que nos axudan a calibrar o impacto práctico. Os informes rexionais, como o Informe de Indicadores do Mercado Laboral 2024 impulsado pola CEG, mostran tensións na creación de emprego de calidade e na estabilidade contractual que non se poden desligar dun entorno regulamentario complexo e custoso.

Ademais, os indicadores de emprendemento rexional (GEM Galicia) sinalan que a proporción de actividade emprendedora en Galicia está por debaixo de comunidades como Madrid ou o País Vasco, o que indica que as trabas administrativas e a falta de previsibilidade penalizan o nacemento e a escala de novas iniciativas empresariais.

A taxa de actividade emprendedora (TEA) é o indicador máis representativo do Informe GEM e permite tomar o pulso ao emprendemento en Galicia desde o 2005. A análise histórica evidencia unha tendencia crecente desde 2020, que culmina en 2024 cunha TEA do 6,5%, o máximo histórico da serie, a excepción dos récords alcanzados nos anos previos á crise (2007 e 2008), cando se superou o 7,5%. Estes niveis non se volveron a alcanzar en Galicia nin no conxunto de España.

En termos xerais, o 28% da poboación galega, involucrada ou non no proceso emprendedor, percibe oportunidades para emprender en 2024, un punto porcentual por debaixo da media de España (29%).

As políticas gobernamentais e o apoio financeiro continúan sendo os principais desafíos que Galicia debe afrontar para fortalecer o seu ecosistema emprendedor. Así o indican o 33% e o 17%, respectivamente, das persoas expertas consultadas. 

A redución da carga impositiva tamén aparece entre as recomendacións máis citadas no ámbito das políticas gobernamentais.

Neste marco, algunhas persoas abogan por implantar un réxime fiscal específico para pequenas empresas, como o Imposto sobre o Valor Engadido (IVE) franquiciado ou réxime de franquía no IVE, que eximiría ás empresas de menor tamaño do cobro e pago deste imposto.

Non é un problema exclusivo de España: organismos internacionais como a OCDE teñen sinalado repetidamente que aspectos concretos —a obtención de licenzas, a multiplicidade de autorizacións e a fragmentación normativa entre niveis de goberno— son fontes claras de custos para as empresas e de barreiras á competencia e á investimento. Reducir ese custo administrativo e harmonizar procedementos non é só unha cuestión de comodidade: é unha alavanca de crecemento.

¿Que cifras económicas podemos vincular a este problema? Cando a produción normativa acelérase e a seguridade xurídica se resinte, as empresas pospoñen investimentos e proxectos de expansión. Tanto desde a CEG, como desde CEOE e entidades empresariais temos alertado de como o exceso de normas e de páxinas publicadas en boletíns oficiais supón unha carga que frena a investimento privada e engade custos recorrentes: desde dedicar horas de persoal a cumprimentar formularios ata contratar asesoría externa para interpretar cambios legais. As consecuencias tradúcense en menor creación de emprego indefinido, atrasos en proxectos industriais e perda de oportunidades exportadoras.

Podo poñer exemplos concretos que escoito a diario. Unha peme do sector da construción na provincia da Coruña relata como os tempos para obter licenzas e a variabilidade de requisitos entre concellos multiplican por dous ou por tres o custo administrativo dun proxecto; unha empresa tecnolóxica en Vigo pospuxo a apertura da súa filial portuguesa ante as incertezas regulamentarias en materia de contratación e protección de datos; e varias compañías do sector agroalimentario sinalan que os cambios frecuentes en normativa autonómica e estatal complican a planificación de investimentos en transformación e en internacionalización. Estes relatos son repetidos e están documentados nas consultas que recibe a CEG.

A seguridade xurídica é a outra cara da moeda. Non basta con eliminar pasos: as empresas precisan normas claras, estables e con prazos razoables para a súa aplicación. A predictibilidade normativa permite calcular riscos, acceder a financiamento e deseñar plans a medio prazo. Desde a CEG, e desde a CEOE no ámbito nacional, reclamamos marcos que reduzan a discrecionalidade administrativa e que regulen con criterios de estabilidade e proporcionalidade, evitando a inseguridade que castiga especialmente ás pemes.

¿Que medidas concretas propoñemos? En primeiro lugar, crear inventarios de licenzas e permisos (coa súa normativa asociada e prazos máximos) para evitar duplicidades e reducir a heteroxeneidade entre administracións. En segundo lugar, establecer moratorias regulamentarias e períodos de transición razoables cando se aproben normas que afecten á actividade empresarial. En terceiro lugar, potenciar a ventanilla única electrónica e os procedementos telemáticos que realmente simplifiquen —non que introduzan novas capas burocráticas—, con estándares comúns para toda España e coordinación efectiva coa Unión Europea nos ámbitos de competencia comunitaria. Estas propostas non son experimentos: son prácticas recomendadas pola OCDE e reclamadas polas organizacións empresariais.

A cuantificación do impacto económico esixe estudos detallados, pero basta con lembrar que a investimento privada e a creación de emprego son altamente sensibles á previsibilidade lexislativa. Se unha empresa debe anticipar que os criterios poden variar a metade de proxecto, a súa prima de risco sobe e a súa decisión de investir dilátase. A nivel agregado, iso tradúcese en menor PIB potencial e en oportunidades perdidas para a modernización produtiva de Galicia, en sectores clave como a industria, a enerxía renovable e o agroalimentario, onde a escala e a continuidade da investimento son esenciais.

Facemos unha chamada á responsabilidade compartida: as empresas non pedimos privilexios, pedimos regras claras e sinxelas que permitan competir e crecer. As administracións —en todos os seus niveis— deben asumir que simplificar non é renunciar a controis lexítimos, senón mellorar a súa eficiencia e a súa eficacia. Se queremos que Galicia atraia máis investimento, cree emprego estable e consolide o seu tecido produtivo, necesitamos urxentemente menos burocracia e máis seguridade xurídica. É a mellor receita para que os esforzos públicos e privados rendan froitos tanxibles para a nosa sociedade.