Talento sénior fronte ao idadismo social

Lía esta semana unha información baseada nun informe do Servizo Público de Emprego de España (SEPE) no que se advirte que, nos próximos dez anos, o 80% do emprego que se xere no noso país non será emprego novo, senón simple substitución de postos vacantes por xubilacións masivas. Sectores estratéxicos como a sanidade (onde un 12,7% dos ocupados ten 60 anos ou máis), a educación (7,8%) e as Administracións públicas (15,6%) están nunha situación crítica. A magnitude do desafío reflíctese nun dato contundente: por cada mozo que entre ao mercado laboral na próxima década, haberá entre 2 e 4 persoas que se xubilen, dependendo das zonas.

Isto vén a conto porque non hai como ser protagonista dunha situación para que tomes máis conciencia dela. E no meu caso, como “baby boomer”, e consciente de datos como os achegados tamén pola OCDE que proxecta que, de aquí a 2060, España perderá un 30% da súa poboación en idade de traballar, resulta evidente que o talento sénior non é un custo prescindible, senón un recurso imprescindible para soste-lo a produtividade, a innovación e o propio sistema social.

Reinventarse aos 60 é posible se se combina a experiencia acumulada coa disposición a seguir aprendendo

Certamente, a mentalidade social foi variando estes últimos anos e non todo o mundo ve a xubilación como o final do camiño. Hoxe sabemos que pode ser un comezo. Vivimos máis, vivimos mellor e temos máis enerxía para seguir contribuíndo. A lonxevidade é un activo: significa máis espazo para aprender, emprender e contribuír, sempre que a sociedade e as empresas sexan capaces de valoralo, e que cada persoa decida manter a curiosidade e as ganas de vivir tamén a través do traballo.

No meu caso, recentemente chegado a Chile, e xa transitando pola sexta planta, tócame comezar de novo. Non vexo a miña próxima xubilación como retirada, senón como a oportunidade de iniciar proxectos que sumen e que conecten a miña experiencia con novas ideas e realidades. Esa decisión nace dunha convicción: traballar, aprender e emprender non é só unha maneira de sosterse economicamente, é tamén unha forma de vivir con plenitude.

Pero tamén por iso, os propios séniores temos a responsabilidade de manternos activos, abertos á formación e con espírito emprendedor. Reinventarse aos 60 é posible se se combina a experiencia acumulada coa disposición a seguir aprendendo. Non se trata de aferrarse ao pasado, senón de proxectar a experiencia cara ao futuro.

Nos últimos 13 anos vivín en tres países diferentes: México, España e agora Chile. Nos tres, aínda que con economías diferentes e unha visión particular en cada caso, o problema é similar: idadeismo cultural e institucional. Cultural, porque esixe cambiar a mirada: deixar de ver aos séniores como unha carga e comezar a velos como un motor de innovación e cohesión. Estrutural, porque implica repensar os sistemas de formación continua, adaptar normativas laborais e fomentar espazos de emprendemento inclusivo.

Como deixou escrito Séneca, “non teñas medo dos finais. Son, en realidade, lugares onde comezan cousas novas.”