O aval do Constitucional ao voto tránsfuga acelera as mocións de censura en Galicia.
O TC eliminou da Lei Orgánica do Réxime Electoral Xeral un apartado que permitía impedir unha moción de censura se dependía do voto dun tránsfuga.
Belén Cachafeiro, del PP, recupera la Alcaldía de Forcarei (Pontevedra) al prosperar la moción de censura. – PPDEG
Comentarios
O fallo do Tribunal Constitucional (TC) que avala o voto dos concelleiros tránsfugas acelerou as mocións de censura en varios concellos galegos. Exemplo disto son os municipios de Noia e Touro, ambos na provincia da Coruña, que serán esta semana escenario de dous procesos.
No pasado mes de xuño, o TC eliminou da Lei Orgánica de Réxime Electoral Xeral (Loreg) un apartado que permitía impedir unha moción de censura se dependía do voto dun tránsfuga. Aínda que ata este mes só se rexistraran en Galicia cinco mocións de censura en dous anos —dúas delas nunha mesma localidade, O Irixo, e as tres restantes en Muxía, Outes e Viveiro—, tras a decisión do TC que facilita este procedemento presentáronse outras catro mocións nun mes.
Así, a mediados de xuño, o PP rexistrou unha no municipio pontevedrés de Forcarei co apoio dun exedil do PSOE, agora no grupo mixto, para arrebatar a alcaldía á socialista Verónica Pichel. A popular Belén Cachafeiro fixo coa Alcaldía nun pleno que tivo lugar o pasado 31 de xullo grazas ao apoio do exsocialista Rafael Fiestras.
Tras ela, terán lugar as de Noia e Touro. A primeira, este luns ás 12.00 horas, será a de Noia, onde se prevé que o popular Santiago Freire perda a alcaldía nunha moción de censura que apoian PSOE, BNG e Marea Cidadá, xunto co concelleiro non adscrito Luis Alamancos Pampín. O candidato a relevalo será o socialista Francisco Pérez Caamaño.
Freire gobernaba en minoría co partido N.O.I.A., formado por independentes, desde que Alamancos, quen concurriu ás últimas municipais baixo as siglas do PP, solicitou o seu paso ao grupo de non adscritos despois de tumbar co seu voto, unido aos de PSOE, Marea e BNG a aprobación definitiva das contas.
Touro e Fisterra
Ás 12,00 horas do martes terá lugar o pleno para o debate da rexistrada noutro municipio da mesma provincia, neste caso en Touro.
Alí, prevése que o concelleiro non adscrito de Touro, Darío Rey, entregue a Alcaldía ao portavoz municipal do PP, Xesús Reboredo, tras alcanzar un acordo para presentar unha moción de censura contra o actual rexedor, Roberto Castro, de Movemento Veciñal.
Mentres, a última en trascender foi a de Fisterra (A Coruña), onde cinco concelleiros populares, co apoio do edil discolo de Alternativa dos Veciños (AV), Francisco Martínez Traba, rexistraron unha moción de censura contra a alcaldesa Áurea Domínguez Sisto (AV).
Así, a iniciativa permitirá ao popular Luis Insua tomar o bastón de mando nesta localidade da Costa da Morte este mesmo mes nun pleno que se convocou ás 12.00 horas do martes 19 de agosto.
Mocións de censura antes do fallo do TC
Estas catro mocións de censura nun mes contrastan co feito de que en dous anos de mandato só tiveron lugar en toda Galicia cinco mocións de censura, das que dúas debateronse no mesmo municipio, o de O Irixo, en Ourense. As outras tres mocións do mandato rexistráronse en Muxía e Outes (A Coruña), e Viveiro (Lugo).
O caso de O Irixo é paradigmático: en agosto de 2024, a localidade ourensana converteuse na primeira en rexistrar unha moción de censura apenas dous meses despois da constitución da maioría de corporacións locais tras o 28M, que tivo lugar o 17 de xuño. Houbo 13 excepcións (unha ducia de municipios, a causa de recursos, viram retrasados os seus plenos constitutivos ata o 7 de xullo; e en Castro Caldelas repetíronse eleccións o 26 de novembro).
En agosto de 2023 prosperou a moción de O Irixo e o popular Manuel Cerdeira perdeu a Alcaldía, que se quedou a independente Susana Iglesias (tras o pacto alcanzado entre Xuntos polo Irixo e o PSOE). Pero a inestabilidade continuou nesta localidade e Iglesias tivo que deixar a Alcaldía o pasado xaneiro despois dunha segunda moción de censura que, tras un pacto PP-PSOE, situou a Rosa María Dalama (PSOE) como terceira alcaldesa en apenas ano e medio.
Outros tres concellos viviron mocións de censura no que vai de mandato. En dúas delas, en Outes (A Coruña) e Viveiro (Lugo), os populares fixeron cos bastóns de mando de ambos municipios. En Muxía, o independente Javier Sar converteuse en rexedor ao prosperar a moción de censura contra o PSOE apoiada por PP e BNG.
