…E que non haiña ninguén

Se estamos rodeados de severos filósofos e pensadores concentrados, e non nos damos conta diso. Nunha recente intervención que se fixo viral, o hoxe ilustre Laureano Oubiña, dá a súa opinión fundada sobre o turismo. Como un influencer de pro e nun vídeo de Instagram, despois dun afectuoso e inquietante “ola familia”, non sabemos ben a cal se refire, manifesta ontoloxicamente que a el non lle gusta o turismo masivo, contravindo así as mínimas regras da lóxica argumentativa, como se houbese alguén a quen, “argumento a contrariis”, si lle gustase. Que a el o que lle gusta é a praia, pero, de poder ser, de noite, “e que non haiña ninguén”. Sobre todo, supoñemos, nin a garda civil nin a policía nacional. Media sorriso final, disparada desde unha ironía innecesaria e raiante no insultante; e con 50.000 seguidores.

Ter un haiga

Hai comportamentos que, se se reiteran, convértense en hábitos. O mesmo ocorre coas palabras. De usalas dunha maneira terxiversada, acaban tendo un sentido que, na súa orixe, carecían. Tal é o caso desa expresión tan actual de “é o mítico”, usada en vez de “é o típico”. En definitiva, trátase de falar mal.

Se se busca no dicionario, un “haiga” ten o significado dun “automóbil moi grande e ostentoso, normalmente de orixe norteamericano”. Din os que disto saben, que a denominación provén daqueles emigrantes ou indianos que viñan de facer as américas e querían demostrar que as fixeran, pero ben, e cando ían comprar un coche, solicitaban que fose o máis aparente ou aparatoso posible, en liña coa súa nova condición. E a preguntas do vendedor sobre cal era a súa preferencia sobre o tipo de vehículo, contestaban “pois o mellor que haxa”. Pois un haiga para o cabaleiro…

Resulta chamativo o sentido que cobra o patrimonialismo territorial. O problema de sentirse dun sitio, é que resulta moi difícil determinar os límites dese sitio. Un pode manifestar arraigo pola súa aldea, ou cara a súa comarca, á súa autonomía, ou o seu país, sentirse dunha entidade supranacional ou incluso cidadán do mundo. Pero ante a intromisión allea do inmediato, sobre todo se a consideramos agresiva, todo o mundo reacciona reivindicando a posesión, o meu. Agora a iso chámanlle “turismofobia”; e sénteo ata Oubiña. E, se non lles gusta, pois que non veñan.

E en Galicia, terra, ata fai ben pouco, emisora de posibles haigas e, en consecuencia, sabedora da importancia da acollida, optase polos neoloxismos e ata nos inventamos unha palabra para quen veñen a perturbar a praia deserta con aleivosía, e, incluso, nocturnidade: fodechinchos. Para un país e unha comunidade nas que o turismo supón un porcentaxe da riqueza común de crucial importancia, converter a comodidade e o antollo con morros en estandarte reivindicativo pois non parece un bo negocio, a verdade.

En termos de cantidade, o turismo está xa convertido no principal “motor económico do país”, supoñendo en 2024 unha aportación por riba do 13% ao PIB nacional; no caso de Galicia, aínda cun menor porcentaxe, a súa aportación nos últimos anos crece de maneira sostida. Pois como para poñerse exquisitos, antigo narco (ou iso esperamos) incluído.

Os tempos actuais están inclinados cara á individualidade, e, incluso ao berrinche persoal ou a ocurrencia sen fundamento, esquecendo, en ocasións, o interese común, incluso, o colectivo. Que a masificación provoca problemas iso resulta indubidable, pero non parece a solución un rexeitamento frontal inxustificable. E se veñen, será porque hai motivos para a vinda. Quizais o máis intelixente sexa buscar alternativas á concentración e non o negar a evidencia: viaxar, moverse, desprazarse e permanecer noutra localización é xa un dereito lexítimo que se atopa no fundamento dun sector providencial como é o turismo, favorecedor tamén do descanso e do lecer; non é só unha mera actividade económica, que non é pouco.

Negar a posibilidade de soster a través dese dereito a chegada de viaxeiros non parece un comportamento propio de quen non considere que o foráneo resulte algo alleo, innecesario a incluso pernicioso; nunca resta, sempre suma, aínda que haxa, iso sí, que enfocalo e ordenalo. Como ben dicía a canción de cabeceira da serie baseada no libro “Fariña” de Nacho Carretero composta e interpretada por Iván Ferreiro, a modo de encomenda, pensemos conxuntamente, en Galicia, no turismo sobre “o que temos que facer pra non ter que ir ó mar”.