E se a IA non fose tan intelixente como pensas?

¡Ei Tecnófilos! ¿Qué está a pasar por aí? A BBC publicou hai unhas semanas un artigo interesante –e ata certo punto valente– titulado “IA: 4 preguntas que debemos facernos antes de usar calquera ferramenta de intelixencia artificial”. Asinado por Rebecca Thorn e co testemuño de Sasha Luccioni (científica en Hugging Face), plantéxannos catro preguntas fundamentais que todo usuario debería facerse antes de entregarlle a súa vida –e o seu criterio– a unha IA.

Porque, aínda que se vendan como oráculos dixitais, estas ferramentas nin pensan, nin senten, nin teñen consciencia do que fan. O que teñen é potencia de cálculo, toneladas de datos e unha aparencia moi convincente. Pero de aí a deixarlles decisións vitais, hai un abismo.

Luccioni lanza catro cuestións que nós poderíamos ter asinado palabra por palabra:

• ¿Cal é a mellor IA para a túa necesidade?

¿De verdade necesitas unha navalla suíza cando só vas pelar unha mazá? Cada ferramenta ten o seu propósito, e moitas veces o máis popular non é o máis útil.

• ¿Podes fiarte do que di?

Spoiler: non. A IA pode inventar respostas, datos ou fontes que non existen. Chámanlle alucinacións, como se fose un chaman dixital. Pero non é maxia. É estatística. E equivócase.

• ¿Que estás compartindo sen darte conta?

Meter datos persoais, fotos ou documentos confidenciais a unha IA sen saber onde acaban é como deixar o teu diario no metro. Logo non chores se aparece en Reddit.

• ¿De verdade necesitas unha IA para isto?

Estamos a volvernos preguiceiros. Cada vez máis dependentes de asistentes que fan o que antes resolviamos con cabeza, lapis ou conversa. Se non sabemos cando non usar tecnoloxía, acabaremos substituíndonos sen querer.

Desde as nosas conviccións, este artigo dános pé para unha reflexión moito máis profunda: a tecnoloxía non é un fin en si mesmo. O seu sentido está –e estará sempre– en mellorar a vida das persoas. En facernos máis eficaces, máis seguros e máis humanos. Non en atrofiar a vontade nin en roubarlle protagonismo á nosa creatividade ou responsabilidade.

E ojo: quen avisa non é traidor. Este boom de IA traerá cousas marabillosas, si. Pero tamén riscos ocultos: decisións automatizadas sen alma, manipulación informativa, dependencia funcional, esgotamento enerxético e deshumanización relacional.

Así que a mensaxe é clara: a IA pode axudarche, pero non pode substituírche. Porque o pensamento crítico non se pode automatizar. Porque a ética non se pode adestrar con datos. E porque a empatía non se mide en tokens por segundo.

¡Se me tecnoloxizan!