A mina de Doade salva o seu primeiro ‘match point’ en Bruxelas, que reafirma o seu papel “estratéxico”

• A mineira de A Penouta quere comezar a extraer coltán en 2027 e ve "importante" falar con Recursos de Galicia.
• A Cámara Mineira celebra o seu centenario e clama contra as «oposicións sen sentido» ao sector en Galicia.

Bruxelas reafirma o carácter “estratéxico” do proxecto da mina de Doade, en Beariz (Ourense). A Comisión Europea responde a un recurso presentado por Ecoloxistas en Acción e entidades afíns nas que impugnaban a designación de seis minas en España como “proxectos estratéxicos” da UE. Ademais do proxecto galego, a reclamación incluía os de Las Cruces (Sevilla), Aguablanca (Extremadura/Andalucía), La Parrilla (Extremadura), Las Navas e El Moto.

As entidades demandantes alegaban que a Comisión Europea non fixera público ningún documento de avaliación motivada sobre a sostibilidade ambiental, social ou legal dos proxectos, e que se lles negara sistematicamente o acceso á información “o que contravén a Carta de Dereitos Fundamentais da UE e o Convenio de Aarhus”, tal e como explicaba Ecoloxistas en Acción nun comunicado a principios de xullo.

Segundo se desprende da resolución da Comisión Europea, de finais de novembro, as partes solicitantes “alegan que a Comisión non tivo debidamente en conta varias infraccións tanto pasadas como presentes” de varias normas, como a Directiva EIA, de avaliación de impacto ambiental, a Lei Europea de Materias Primas Críticas, o do propio Tratado de Funcionamento da Unión Europea. Tamén mencionan a vulneración da Directiva de Hábitats e a Directiva de Aves, ao considerar que as iniciativas “atópanse nas proximidades de varios espazos Natura 2000 e que causaron ou poderían causar impactos neses espazos que non se avalían adecuadamente”.

En concreto, sobre a mina de Doade, as recorrentes sostían que o proxecto incumpría o procedemento da avaliación de impacto ambiental en tanto que “planea descargar auga contaminada da mina a un regato próximo, ten un plan de xestión de relaves –residuos sólidos e líquidos que resultan do procesamento do mineral extraído– tecnicamente inviable, e ten a oposición da comunidade local de Doade, cuxas terras ocuparía”. A todo iso engaden que a empresa promotora, Recursos Minerais de Galicia, S.A –unha filial do grupo aragonés Samca-, “realiza actividades de vixilancia dos opositores locais”.

As entidades demandantes apuntaban que a análise prospectiva realizárase “con base a probas incompletas” e que “adolece dun erro manifesto de apreciación”. En concreto, sinalaban que a Comisión afirma que o proxecto utiliza tecnoloxías ben probadas e que o recheo reducirá as necesidades de almacenamento na superficie, pero que “a xestión de residuos proposta é tecnicamente inviable e require máis almacenamento na superficie do indicado”.

A decisión da Comisión

Explica a resolución que as entidades afirmaban no seu recurso que o proxecto galego está “artificialmente dividido e, en realidade, só abrangue a mina Doade”. A Comisión sostén que o propio estudo de impacto ambiental establece que o promotor pretende explorar litio de varias vetas e que os efectos da operación foron avaliados en varios puntos “contrariamente ao que parecen ter plantexado as partes solicitantes das que di que “non achegan probas concretas” de que a empresa vaia operar en outras vetas distintas ás avaliadas nese estudo de impacto ambiental.

Sobre a falta de probas concretas tamén se refire sobre os riscos do proxecto para o subministro local. “O promotor do proxecto proporcionou á Comisión un estudo exhaustivo do sistema de tratamento de auga. Este estudo describe o tratamento óptimo da auga para o proxecto a fin de cumprir cos límites de vertido impostos pola autoridade da conca e describe o deseño do tratamento físico-químico a escala industrial (…) O promotor do proxecto elaborou un extenso estudo hidrolóxico no que se concluíu que o proxecto non tería un efecto apreciable no nivel freático”.

Por outro lado, a Comisión defende a análise realizada no estudo de impacto ambiental sobre o risco de xeración de ácido. “A composición química da mostra de relaves mesturados con cemento non se analiza nos documentos proporcionados á Comisión. Con todo, as partes solicitantes non explican por que o proxecto debería cualificarse como insostible sobre esta base e non proporcionan ningunha información concreta que respalde a súa alegación”.

Respecto ao posible impacto aos espazos Natura 2000 o Executivo comunitario defende que a súa proximidade “non o converte en insostible” e que actualmente está traballando nun estudo de impacto nestas zonas, que “será revisado polas autoridades nacionais competentes”.

Con todo iso, considera que “as partes solicitantes non demostran que haxa incorrido nun erro manifesto de apreciación ao decidir que cumpre cos requisitos do artigo 6.1.c da Lei Europea de Materias Primas Críticas e ao outorgarlle a categoría de proxecto estratéxico”.

O plan para Doade

O proxecto para a mina ourensana pasa pola construción dunha explotación subterránea cuxas galerías se atoparían a unha profundidade entre 50 e 300 metros nas que se extraería litio. A iniciativa, que ocuparía unha superficie de case 14 hectáreas, tamén contempla unha planta de tratamento.

Con un investimento comprometido de máis de 120 millóns de euros e á espera de que a administración pública lle conceda o permiso de explotación, o proxecto foi cualificado como estratéxico por Bruxelas en marzo deste ano.

A promotora da iniciativa trasladou a súa sede social desde Zaragoza ata Beariz. Non foi a única operación que a achega á comunidade. Tal e como avanzou Economía Digital Galicia o pasado outubro, a compañía incorporou ao seu consello a Emilio Bruquetas, actual conselleiro delegado de Recursos de Galicia, a sociedade utility da Xunta de capital público privado.

A entrada do tamén ex de Reganosa no consello da sociedade mineira agora galega ven determinada pola inxección de máis de 700.000 euros pola que Recursos de Galicia accedeu ao capital da compañía o pasado agosto.